Dünya Mültecilere Nasıl Bakıyor?

İnsanların savaş ya da zulümden kaçmak için kendi ülkeleri de dahil olmak üzere diğer ülkelere sığınabilmeleri gerektiğini ilke olarak kabul edenlerin oranı % 74. Türkiye’de ise bu görüşe katılanların oranı diğer bir çok ülkeye göre daha düşük. Bugün Türkiye’de bireylerin %61’i olumlu görüş bildirirken, %35’i bu görüşe katılmamakta. Yıllar içinde de mültecilere yönelik olumlu görüşlerin azaldığı görülüyor. 

Mültecilerin yabancı ülkelere sığınmasına  olumlu yaklaşılsa da gelenlerin gerçek mülteci olmadığı, daha çok o ülkenin ekonomisinden, refahından faydalanmak için gelindiğini düşünenlerin oranı %58. Türkiye’de ise bu görüşte olan bireylerin oranı ülkeler ortalamasının çok üzerinde. Türkiye’de her 10 kişiden 7’si ülkemizdeki mültecilerin gerçek mülteci olmadığı görüşünde. 

Bireylerin %40’ı mültecilerin ekonomi veya iş imkanları konusunda iyi ya da kötü bir etkisi olmadığı görüşünde. Olumsuz etkisi olduğunu düşünenlerin oranı %35. Türkiye’de ise her 10 kişiden 7’si ülkemizdeki mültecilerin ekonomi ve iş imkanları üzerindeki etkilerinin kötü olduğunu düşünüyor. 

Sağlık ve sağlık hizmetlerine erişim konusunda da mültecilerin olumsuz etkilerine yönelik görüşler benzer seviyede. Yine Türkiye’de toplumun %65’i mültecilerin sağlık hizmetlerini daha kötüleştirdiğini düşünüyor. 

Diğer önemli bir sorun da mültecilerin geldikleri ülkeye uyumu. Ülkeler ortalamasında her 10 kişiden 5’i  ülkelerine gelen mültecilerin yaşadıkları topluma uyum sağlayabileceğini düşünürken, her 10 kişiden 4’ü ise uyum sağlayamadıkları görüşünde. Yine Türkiye’de mültecilerin uyum sağlayamadıklarını düşünen bireylerin oranı %71 ile tüm ülkeler içinde en yüksek seviyede. 

Türkiye’de bireylerin 59’u ülkede yaşayan geçici koruma altındaki göçmenlerin geri gönderilmesi gerektiğini düşünüyor. Bu oran geçen seneye göre 5 puan daha yüksek. Ülkeler ortalaması  bakıldığında ise geri gönderilmesi konusunda görüş bildirenlerin oranı sadece %19. Türkiye’ye benzer şekilde görüş bildiren diğer bir ülke de Malezya.

Sınırların kapatılması konusunda da en olumsuz görüşe sahip ülke Türkiye. 29 ülke ortalamasında bu görüşe katılanların oranı %43 iken Türkiye’de bu oran %76.

Araştırma sonuçlarını değerlendiren Ipsos'un Türkiye CEO'su Sidar Gedik şunları iletti: Çoklu kriz döneminde dünyanın dengesini sarsan etkilerden biri de göç gerçeği. Ülke içi, ülkeler arası göçler toplumların demografilerini, ekonomilerini, sosyal dengelerini ve elbette geleceklerini etkiliyor. Yurtlarından ayrılan insanlar göçmen, düzensiz göçmen, mülteci, şartlı mülteci, sığınmacı gibi pek çok uluslararası tanım ile sınıflandırılıyorlar. Ancak tüm bu tanımlar ve aralarındaki farklar, gittikleri yeni şehirlerde veya ülkelerde onlara bakışı pek de etkiliyor diyemeyiz. Döneme ait güncel konjonktürün de göç etmiş insanlara bakışı etkilediğini belirtmek lazım, örneğin Rusya-Ukrayna savaşı nedeni ile canlarını kurtarmak amacı ile diğer ülkelere göçenler Dünya’nın pek çok ülkesinde savaştan kaçanlara daha anlayışlı bir yaklaşıma neden oldu. Ipsos’un 29 ülkede yaptığı araştırmaya katılanların dörtte üçü “savaştan veya zulümden kaçmak için sizin ülkeniz dahil olmak üzere başka ülkelere sığınabilmelidir” fikrini destekliyor. Suriye’deki savaştan kaçarak sığınmış milyonlarca sığınmacıya ev sahipliği yapan Türkiye’de ise bu fikre katılım oranı %61, yüksek bir oran, ancak buna rağmen 29 ülke içinde en düşük 3. oran olması da dikkat çekici.
Savaştan ve zulümden kaçanlara kucak açılmalı deniyor, ancak araştırmaya katılanlar arasında göçün arkasındaki gerçek nedenin bu olduğuna dair bir şüphe söz konusu. On katılımcıdan altısı gerçek nedenin savaştan kaçmak değil ekonomik gerekçeler olduğunu savunuyor, bu oran Türkiye’de daha da yüksek, %71.

Geçen hafta içinde Fransa Çalışma Bakanı Olivier Dussopt hizmet sektöründe çalışan göçmen oranının yüzde 25 olduğunu ifade etti ve "Gerçekle yüzleşmeliyiz. Bu meslekler onlarsız olmazdı. Bazı profesyonel sektörler ülkemize göç olmadan işlemezdi." diye konuştu. Birçok ülkede Fransız bakan gibi düşünen pek çok vatandaş var. Ancak yine de Ipsos araştırması göç ederek ülkesine gelenlerin ülkenin ekonomisini kötü etkilediğini düşünenlerin oranının, iyi etkilediğini düşünenlerden yüksek olduğunu gösteriyor. Türkiye’de ise on kişiden yedisi göçmenlerin ülke ekonomisi ve iş olanaklarını kötü etkilediği düşüncesinde.

Göçün zamana yayılma hızının, arkasındaki nedenlerin, ülkedeki ekonomik kapasitenin, geleceğe dair planlamanın ilgili ülkedeki bakış açısını doğrudan etkilediğini görebiliyoruz. Araştırmaya katılanların yarısı göç ile gelmiş insanların ülkeye entegre olabileceğini düşünüyor. Ancak göçün çok hızlı yaşandığı ve entegrasyon sürecinin en sıcak döneminden geçen Türkiye gibi ülkelerde olumsuz bakış açısı hakim, araştırmaya Türkiye’den katılanlarda her on kişiden yedisi entegrasyonun başarılı olacağına inanmıyor, bu oran yıllar geçtikçe azalacağına artıyor. Ülkedeki mültecilerin sınır dışı edilmesini ve yeni göçlerin kabul edilmemesini düşünenlerin oranı Türkiye’de %59, ve bu oran 29 ülke içinde ilk sırada. 29 ülke genelinde araştırmaya katılanlar ağırlıklı olarak mevcut göçmenlerin kalması yönünde görüş belirtiyorlar. Bir kısmı daha fazla göç kabul etmeyelim, bir kısmı yeni göçmen de kabul edebiliriz diyor ancak mevcut göçmenleri sınır dışı edelim diyenler azınlıkta. Sınırların göçe tamamen kapatılması fikrine katılım konusunda da Türkiye ilk sırada. Meksika sınırına duvar ören ABD’de bu şekilde düşünenler %35 iken Türkiye’de %76.

Geçen yıllardan farklı bir resim ile karşılaşmıyoruz. Ağırlıklı düşünce şu “savaştan, zulümden kaçanları kurtaralım, ancak gelenlerin çoğu aslında ekonomik nedenler ile geliyor.”
Göç her ne neden ile gerçekleşiyor olursa olsun, insanların atalarının yurtlarından keyif için göçmediklerinin bilincinde olmak gerekli. Biraz kazıdığımızda altından hayati risklerin, gelir adaletsizliğinin, fırsat eşitsizliğinin, sömürünün çıkacağını görmeliyiz. Ülkelerin başa çıkması, yönetmesi, kaynak aktarması gereken yakıcı bir konu.

ARAŞTIRMA KÜNYESİ:
2023 Dünya Mülteci Günü Araştırması:  21 Nisan – 5 Mayıs 2023 tarihleri Yeni Zelanda, İspanya, İngiltere, İsveç, Kanada, Meksika, Arjantin, Brezilya, Hollanda, Güney Afrika, Avustralya, Kolombiya, Peru, Tayland, İtalya, Amerika, Polonya, Şili, Fransa, Almanya, Japonya, Endonezya, Malezya, Belçika, Macaristan, Hindistan, Singapur, Güney Kore ve Türkiye’de Ipsos Online Panel sistemi aracılığıyla dünya çapında 29 ülkede gerçekleştirilmiştir. Örneklem, çoğu ülkede 16-74 yaşları arasında, Kanada, Malezya, Güney Afrika , Yeni Zelanda, Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri'nde 18-74 yaşları arasında 21,816 kişiyi kapsamaktadır.  Araştırmaya Ipsos Online Panel üzerinden  Avustralya, Brezilya, Kanada, Fransa, Almanya, İngiltere, İtalya, Japonya, Meksika, Yeni Zelanda, İspanya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde 1000, diğer ülkelerde 500 kişi katılmıştır. Türkiye'deki örneklem  daha çok şehir merkezinde yaşayan, eğitimli ve daha yüksek gelirli vatandaşları kapsamaktadır. Sonuçlar internet erişimi olup online anket doldurabilen nüfusun yanıtları olarak değerlendirilmelidir.