Neyseki Umut Umutsuzluktan Daha Güçlü Olmaya Devam Ediyor.

2022 senesi dünya için bir önceki seneye göre 4 puan daha iyi değerlendirilse de her 4 kişiden 3’ü 2022 yılının kötü bir yıl olduğu görüşünde.

Türkiye de ise bireyler dünya ortalamasına (%73) göre 2022’nin Türkiye için daha kötü bir yıl olduğu görüşünde (%83). 

2023 yılı için de ülkeler daha umutsuz. 

2022 yılı için toplumların %77’si daha iyi bir yıl olacağı görüşündeyken 2023 yılı için bu oran %65’e gerilemiş durumda. 

Türkiye’deki bireyler ise 2023 yılı için en umutsuz görüş bildiren 10 ülke içinde. Ülkeler ortalamasında bireylerin %65’i 2023 için daha iyimserken, Türkiye’de bu oran %54. 

Hemen hemen bütün ülkelerde fiyat artışlarının kişilerin gelirlerinden daha fazla olacağı görüşü hakim. 

Türkiye’de de durum benzer. Her 10 kişiden 8’i bu düşünceye katılıyor. 

Dünyada her 4 kişiden 3’ü 2023 senesinde enflasyonun 2022’den daha yüksek olacağı görüşünde. Hemen hemen tüm ülkelerde bu görüş %70 ve üzerinde. 

Türkiye’de de enflasyonun 2022’den daha yüksek olacağını belirten bireylerin oranı %79. 

2023 yılında da gerek Türkiye ekonomisi gerekse de kişisel ekonomiye yönelik olumsuz görüşlerin oranı %60 civarında. 

 

Ipsos, Türkiye CEO’su Sidar Gedik verilerle ilgili şu değerlendirmelerde bulundu; Son dönemde Türkçe’de  “Çoklu Kriz” olarak kullanabileceğimiz “Polycrysis” terimi ile sıkça karşılaşmaya başladık. Çoklu kriz, birden fazla krizin aynı anda yaşanması ve bunun sonucunda da toplamda tek tek vereceklerinden daha büyük hasar yaratmaları ile ilgili tanımlarda kullanılıyor. 

İçinden geçtiğimiz dönem bir kriz dönemi değil “krizler dönemi”. Covid-19 salgını, Rusya-Ukrayna savaşı, yüksek enflasyon ilk akla gelen sıcak krizler, ancak arka planda farklı coğrafyalardaki gerilimler, keskinleşen toplum için kutuplaşmalar, iklim değişikliği ve göç gibi diğer küresel problemler de varlıklarını şiddetle sürdürüyorlar.

Sorunların hissedilme seviyesi ülkeden ülkeye değişiyor elbette, ancak büyük bir çoğunluk mutsuz ve umutsuz hissediyor. Ipsos Global Advisor araştırmasının yapıldığı 36 ülkenin yalnızca 4’ünde 2022 yılının ülke için kötü bir yıl olduğunu düşünenler yarıdan az. O ülkeler Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Çin ve İsviçre, ve bu ülkelerde de 2022’nin iyi bir yıl olmadığını düşünenler %44-48 arasında. Yani en iyimser ülkelerde bile durum bu. Genele baktığımızda ise dört kişiden üçü 2022 yılının ülkesi için kötü olduğunu belirtiyor. 36 ülkenin 15’inde bu oran %80’in üzerinde. Siyasi belirsizlikler içinde başbakan değişiklikleri ile dolu bir yıl geçiren İngiltere’de ise vatandaşların %87’si ülke için kötü bir yıldı diyorlar. Türkiye’den araştırmaya katılanların %83’ü 2022’nin ülkemiz için kötü bir yıl olduğu düşüncesinde. 

İşin çarpıcı tarafı tüm bu olumsuz tablonun bile önceki 2 yıla kıyasla daha pozitif olması. Ülkeler ortalamasında 2021’e göre 4 puan gelişme var. Yani bu iyileşmiş (!) bir tablo.

36 ülke ortalamasında 2022’nin kendisi ve ailesi için kötü bir yıl olduğunu düşünenlerin ortalaması %56. Bu başlıkta 36 ülke içindeki en olumsuz sonuç ise Türkiye’de. Ülkemizden araştırmaya katılanların %72’si 2022 yılının kendileri ve aileleri için kötü bir yıl olduğunu belirtiyorlar. 

Neyseki umut umutsuzluktan daha güçlü olmaya devam ediyor. Gelecek yılın daha iyi bir yıl olacağına dair iyimserlik içinde olanlar daha fazla. Ancak biten yıla dair olumsuz bakış açısı başlayacak olan yıla dair beklentilere de sirayet ediyor, burada da alarm veren bir gidişat ile iyimserlik çoğunluk giderek azalıyor. 2021’den 2022’ye geçerken iyimserlerin oranı %77 iken, 2023’e yönelik oran %65’e geriledi. Türkiye’de iyimserlerin oranı önceki yıla göre 5 puan düşerek %54 oldu.

Krizler arasından yüksek enflasyonu seçip baktığımızda araştırmaya katılanların değerlendirmesinin oldukça olumsuz olduğunu görüyoruz. Her on kişiden sekizi gelecek yıl fiyatların gelirinden daha yüksek bir hızda artacağını düşünüyor. Bu sadece olumsuz olmakla kalmayıp giderek daha da olumsuza doğru evrilen bir tablo, geçen yıl böyle düşünenler %4 daha azdı. Bu şekilde düşünenlerin oranı Türkiye’de de %80.

2022 yılı bir çok ülke için enflasyonun tırmanışa geçtiği bir yıl oldu. Gelişmiş ekonomilerde dahi onlarca yıldır karşılaşılmayan seviyede enflasyon oranları ölçüldü. Ülkemizde ise 2000’li yıllarda görülmemiş seviyelere ulaştı. Bu durumun yarattığı şok ile, araştırmanın yapıldığı 36 ülkedeki vatandaşlar 2023’te de enflasyonun yükselmeye devam edeceğine inanıyorlar. Her dört kişiden üçü gelecek yıl daha da yüksek enflasyon olacağını düşünüyor. Türkiye’de (her ne kadar uzmanlar baz etkisi ile enflasyonun düşeceğini öngörüyor olsalar da) daha yüksek enflasyon olacağını düşünen vatandaşların oranı %79. 

Türkiye’de yaptığımız tespite göre vatandaşların yarıdan fazlası gerek ülke ekonomisinin gerekse kişisel ekonomik durumunun daha kötü olacağına inanıyor. Bu şekilde olumsuz düşünenlerin oranında geçen yıla kıyasla artış var, her on kişiden altısı kötümser. Ancak bunun yanında 2023’e dair iyimser olanların oranında da artış var. 

2023’te önemli bir seçim olacak, toplumun bir kısmı umutlanırken, çok daha büyük bir kısmı kötümser. Öne çıkan diğer bulgu ise bu baş döndürücü değişim içinde ülke ve kişisel ekonomilerinin aynı kalacağını düşünenlerin önemli ölçüde azalıyor olması. Elbette iyimserlerin haklı çıkmasını umalım.
 

ARAŞTIRMA KÜNYESİ:

• 2023 BEKLENTİLER Araştırması:  21 Ekim- 4 Kasım tarihleri arasında Ipsos Online Panel sistemi aracılığıyla dünya çapında 36 ülkede gerçekleştirilmiştir. Örneklem, çoğu ülkede 16-74 yaşları arasında , Amerika, Kanada, İrlanda, İsrail, Malezya, Güney Afrika ve Türkiye’de 18-74 yaşları arasındaki 24,471 yetişkini kapsamaktadır.  Araştırmaya Ipsos Online Panel üzerinden bazı ülkelerde 1000, Türkiye dahil bazı ülkelerde de 500 kişi çalışmaya katılmıştır. Türkiye'deki örneklem  daha çok şehir merkezinde yaşayan, eğitimli ve daha yüksek gelirli vatandaşları kapsamaktadır. Sonuçlar internet erişimi olup online anket doldurabilen nüfusun yanıtları olarak değerlendirilmelidir. 
• Ipsos Anti Kriz Monitörü: Araştırma 18 yaş üstü İBBS 1 düzeyinde Türkiye temsili 1200 birey ile online anket yöntemi (CAWI) üzerinden gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın istatistiki hata payı, 95 güven aralığında ± 3.5’tir. Veriler, ADNKS 2019 verilerine (yaş, cinsiyet, eğitim ve İBBS1 12 bölge) göre ağırlıklandırılmıştır. Veriler 21 Kasım-9 Aralık 2022 dönemine aittir.