Misinformatie: Waarom we vallen voor nepnieuws

Misinformatie is een wereldwijd probleem dat de volksgezondheid, democratie en sociale cohesie bedreigt. Het verspreidt niet alleen regelrechte leugens; het gaat vaak om verdraaide waarheden en bevooroordeelde verhalen die op subtiele wijze de publieke opinie vormen. Dit kan bestaande vooroordelen versterken, het vertrouwen in instellingen verminderen en de besluitvorming beïnvloeden.

Het begrijpen van de factoren die iemands vermogen beïnvloeden om onderscheid te maken tussen echt en nepnieuws is cruciaal voor het aanpakken van de misinformatiecrisis.

Op basis van gegevens uit onze grootschalige studie in vier landen (Frankrijk, India, het VK en de VS) onderzoeken we de psychologische en maatschappelijke factoren die mensen vatbaar maken voor het geloven van nepnieuws. Onze aanpak onthult hoe elementen zoals emotie, analytisch denken, culturele context en het digitale landschap ons vermogen beïnvloeden om nep van echte informatie te onderscheiden.

"Onderzoek toont aan dat mensen informatie niet willekeurig verkeerd beoordelen; hun percepties worden gevormd door cognitieve vooroordelen, mediaconsumptiegewoonten en het niveau van vertrouwen in instellingen."

Het aanpakken van misinformatie vereist een gezamenlijke inspanning van verschillende sectoren, van beleidsmakers en onderwijzers tot mediaorganisaties en individuen. Dit omvat het bevorderen van mediawijsheid, het aanmoedigen van analytisch denken en het bevorderen van verantwoordelijk delen van informatie.

Door de factoren te begrijpen die mensen vatbaar maken voor het geloven van nepnieuws, willen we bruikbare inzichten bieden om de misinformatiecrisis te bestrijden en een beter geïnformeerd en betrouwbaar informatielandschap voor iedereen te creëren.

Kernpunten:

• Culturele context is belangrijk: Het vermogen om onderscheid te maken tussen echt en nepnieuws, en de factoren die daarop van invloed zijn, verschilt aanzienlijk van land tot land. Dit benadrukt de noodzaak van op maat gemaakte, cultuurspecifieke strategieën om misinformatie te bestrijden.
• Emoties beïnvloeden het oordeel: Emotionele reacties op nieuwskoppen kunnen ons eerste oordeel over de waarheidsgetrouwheid ervan beïnvloeden. Het bevorderen van bewustzijn van emotionele vooroordelen en het aanmoedigen van factchecking voordat er conclusies worden getrokken, kan helpen bij het verbeteren van de onderscheiding van de waarheid.

Kritisch denkvermogen is essentieel: Onderzoek toont aan dat het gebruiken van cognitieve functies, met name inhibitie, het onderscheidingsvermogen van waarheid verbetert. Onderwijsprogramma's zouden oefeningen moeten bevatten die analytisch denken, bronverificatie en emotioneel bewustzijn stimuleren.

Download het Rapport Download de one-pager