AI Destekli Kürasyon ve Sentetik Veri Yolculuğu
Merhaba!
Geçtiğimiz günlerde şirketin AI teknik ekip lideri Armağan'a şakayla karışık bir teklifte bulundum: "Benim tüm toplantılarımı, sunumlarımı, e-postalarımı, hatta istersen WhatsApp yazışmalarımı al, sanal bir Arda yarat. O benim işlerimi yaparken ben de rahatça takılayım." Armağan gülerek, "Abi, marifet pilottadır diyen sen değil misin," dedi ve ekledi "biraz daha zaman ver bize abi"
Yapay zekâ ile iç içe geçen bir yılın sonunda, hâlâ sözümün geçerli olduğunu görmekle birlikte, Armağan ve ekibinin benim hayallerime ulaşmak için zamana ihtiyaç duyduklarını kabul etmek zorundayım. Ama bu süreçte harika bir yapay asistan ve arkadaş edindim; işlerim hızlandı, üretkenlik ve kalite arttı. Teşekkürler Ipsos Facto, teşekkürler AI ekibimiz :)
Bir önceki yazımda Üretken Yapay Zekâ'nın (GenAI) iş ve günlük hayatımızda nasıl devrim yaratabileceğinden ve bu teknolojinin getirdiği değişimlerle insan faktörünün öneminden bahsetmiştim. "Önemli olan uçak değil, pilottur" demiştik; yani teknoloji ne kadar gelişirse gelişsin, onu nasıl kullandığımız asıl farkı yaratıyor. Dolayısı ile insan zekâsı ve yapay zekâ ortaklığında hibrit bir gelecek bizi beklerken, bu yeni çağa uyum için, insana yapacağımız yatırımın önemini unutmamak lazım. (sabırsızlar için diğer öneriler sonda 😊)
Şimdi, konuyu bir adım öteye taşıyıp, İnsan Zekâsı (HI) ile Yapay Zekâ'nın (AI) birleşiminin bilgi kürasyonu ve sentetik veri alanlarında nasıl yeni ufuklar açtığını keşfe çıkalım.
Bilgi Denizinde Hedefe Yol Almak
Veri çağında yaşıyoruz. İş ortaklarımızın elinde tonlarca bilgi var ama bu denizden faydalı içgörüler çıkarmak o kadar da kolay değil. Sorun, veriyi toplamak değil, onu anlamlı hale getirmek ve yorumlamak. Strateji belirlemek isteyen şirketler, kapsamlı araştırma raporları, iç çalışmalar, pazarlama verileri ve daha nicesiyle boğuşuyor. Ama bu bilgi yığınında doğru içgörüleri bulup stratejik kararlar almak gerçekten zor. Sanki okyanusun derinliklerine dalıp bir avuç kum çıkarmaya çalışmak gibi.
Bu bilgi denizinde, kurumların uzmanları verileri derlemek ve elemek için önemli zaman harcıyor. Sonrasında da stratejik kararları destekleyecek hikâyeler oluşturmayı hedefliyorlar. Ancak geleneksel yöntemler, verilerin hızı ve kararların aciliyetiyle başa çıkmakta yetersiz kalıyor. Genellikle hızlı ve kalitelinin bir arada olamadığını görüyoruz. (yüksek maliyeti göze alsak bile)
İşte bu noktada, teknolojinin hızını ve verimliliğini insanın yaratıcılığı ve derin düşüncesiyle birleştirmek, yani usta bir pilotun uçağını en iyi şekilde kullanması gibi, verileri anlamlı içgörülere dönüştürmek bugünün en uygun çözümü.
HI+AI Ortak Yaşamını Benimsemek (Simbiyotik Bir İlişki)
Peki, kürasyon sürecini devrimleştirmek için İnsan Zekâsı ve Yapay Zekâ'nın (HI+AI) birleşimi nasıl bir çözüm olur? Bu yaklaşımda, AI'nın hesaplama gücü verilerin toplanmasını ve ön analizini hızlandırırken, yorumlama, doğrulama ve hikâye anlatımında insan zekâsı ve tecrübesi devreye giriyor. Tıpkı bir pilotun uçağını iyi tanıyıp hızlı ve doğru kararlar alması gibi, AI'nın da en iyi performansı için insan rehberliği şart.
Bu nedenle, gelişmiş AI teknolojilerini özel veri setleri ve analitik çerçevelerle entegre eden GenAI platformları kullanmamız ve bunları iyi yönlendirebilecek uzmanlara sahip olmamız gerekiyor. HI+AI birleşimi, içgörülerin sadece daha hızlı üretilmesini değil, aynı zamanda insan bağlamına, yaratıcılığa ve etik değerlere dayanan yorumlama fırsatını sunuyor.
AI Destekli Bilgi Kürasyonu: İçgörüye Ulaşmada Hız Kazanmak
AI destekli bilgi kürasyonunun etkinliğini görmek için bazı pilot projeler gerçekleştirdik ve önemli soruları yanıtlamaya çalıştık:
1. AI, İlgili Bilgiyi Etkili Bir Şekilde Bulabilir mi?
AI modellerini, Geri Alma Artırmalı Üretim (RAG) gibi tekniklerle yapılandırılmamış verileri taraması ve ilgili bilgileri bulması için kullandık. AI, ilgili belgeleri bulma süresini ciddi şekilde azalttı. Ancak bazen kritik bilgileri atladı, bu da insan gözetiminin önemini gösterdi.
Yani, en gelişmiş uçak bile deneyimsiz bir pilotun elinde etkisiz kalabilir; AI da insan zekâsının rehberliği olmadan tam potansiyeline ulaşamıyor. (şimdilik 😊)
2. AI, Bilgiyi Doğru Şekilde Özetleyebilir mi?
AI, basit içerikleri özetlemede başarılıydı, ancak karmaşık veya kötü yapılandırılmış verilerde zorlandı. Bu noktada, insan zekâsı devreye girerek özetleri rafine etti ve AI'ın son kullanıcıya yansıtabileceği olası "halüsinasyonlarını" engelledi.
3. AI Tarafından Oluşturulan Özetler, Tutarlı Anlatılara Dönüştürülebilir mi?
Amacımız, özetleri karar verme süreçlerini destekleyecek raporlara dönüştürmekti. AI, bilgiyi sentezleyebilse de, duygusal düzeyde yankı uyandıran veya belirsizlikleri etkili bir şekilde ele alan anlatılar oluşturmakta yetersiz kaldı. Burada insan zekâsı, bağlantıları kurmada, empati katmada ve mesajları belirli hedef kitlelere göre uyarlamada mükemmel bir rol oynadı.
AI İkizleriyle Sentetik Verileri Keşfetmek: Derinlik ve Empati Testi
Kürasyonun ötesinde, gerçek katılımcıların davranışlarını ve tepkilerini taklit etmek üzere tasarlanmış AI ikizleri aracılığıyla sentetik veri oluşturmayı da test ettik. Amacımız, AI ikizlerinin özellikle duygusal olarak yoğun konularda (kürasyon aşamasından öğretilerimiz de düşünerek) insan deneyimlerinin karmaşıklığını kopyalayıp kopyalayamayacağını görmekti.
Pilot çalışmamız, kadınların adet döngüsünün farklı evrelerindeki deneyimleri oldu. Mevcut bir çevrimiçi topluluktan gerçek katılımcılar deneyimlerini paylaştı. Her katılımcının önceki yanıtlarıyla eğitilmiş AI ikizleri oluşturuldu. Her iki grup da aynı görevlere tabi tutuldu: keşif (deneyimlerin paylaşılması), fikir üretimi (ürün fikirlerinin oluşturulması) ve değerlendirme. (ürün konseptlerinin değerlendirilmesi)
1. Keşif Aşaması:
AI ikizleri ana temaları belirledi ancak insan yanıtlarındaki derinlik ve duygusal incelikten yoksundu. AI, yüzeysel bilgileri yakalayabildi ancak insan duygusal durumlarını tam anlamıyla yansıtamadı.
Biraz derinleştirmek gerekirse, AI ikizleri ortalama olarak 8.33 adet tema oluştururken, gerçek katılımcılardan sağlanan bilgilerde bu rakam 14.33 olarak gerçekleşti.
2. Fikir Üretimi Aşaması
- AI ikizleri, genellikle insanlardan daha detaylı, iyi yapılandırılmış ve yaratıcı ürün fikirleri üretti. Bunun yanında, gerçek katılımcıların daha bireyselleştirilmiş ve empati kuran çözümler sunabilirken, AI ikizlerinin çözümlerinin daha genele odaklı olduğunu söyleyebiliriz. Dolayısı ile AI, yeni konseptler üretmede yüksek potansiyele sahip ve insan girdisiyle birleştirildiğinde, çalıştaylar, beyin fırtınası oturumları vb konularda değerli bir yardımcı / araç olarak hizmete devam edecekler. Bu nedenle artık benzer süreçlerde HI + AI bizim çözümlerimizin vazgeçilmez bir parçası…
İnsan Zekâsının Vazgeçilmez Değeri
Pilot çalışma gösterdi ki AI, verimlilik ve hız konusunda faydalı olsa da, insanların sağladığı derinlik, empati ve bağlamsal anlayışın yerini alamıyor. Duygusal zekâ, satır aralarını okuma yeteneği ve sosyal ipuçlarını yorumlama kapasitesi hâlâ insana özgü.
Sonuç olarak insan faktörü;
- AI Çıktılarını Doğrulama: Doğruluğu sağlama, hataları düzeltme ve bağlam ekleme
- Empatik Hikâye Anlatımı: Hedef kitlelerde kişisel düzeyde yankı uyandıran anlatılar oluşturma
- İncelikli Yorumlama: AI'nın tam kavrayamadığı insan davranış ve duygularının inceliklerini anlama konularında kritik olmaya devam ediyor.
Pazar Araştırmasında HI+AI'nın Geleceği
Yaptığımız pilot çalışmalar ve gerçek projelerdeki deneyimlerimiz, geleceğin insan zekâsı ile yapay zekâ arasında seçim yapmakta değil, her ikisinin güçlü yönlerini birleştirmekte olduğunu gösteriyor. AI'nın hızını ve veri işleme yeteneklerini, insanın duygusal yaratıcılığı ve empatisiyle birleştirerek daha zengin ve eyleme geçirilebilir içgörüler elde edebiliriz.
Nitekim Ipsos olarak örneğin Ipsos Facto yapay zekâ platformu desteği ile, hepimiz birer kürator olduk, kodlama çeviri vb süreçlerde hız ve kalite kazandık, fikir geliştirme aşamalarında yaratıcılık ve üretkenliğimiz arttı. Sanal ikizlerimiz sayesinde, kazandığımız zamanı, katma değer yaratmaya daha fazla odaklanarak, müşteri memnuniyetinde gelişmeler sağladık.
İş ortaklarımıza Önerilerimiz:
- Hibrit Bir Yaklaşım Benimseyin: AI'nın veri alma ve ön analiz gibi görevlerdeki gücünden yararlanın, yorumlama ve karar verme için insan uzmanlığına güvenin.
- İnsan Sermayesine Yatırım Yapın: Ekiplerinizi, AI teknolojileriyle etkili bir şekilde çalışmak için gerekli becerilerle donatın.
- Etik ve Şeffaflığa Öncelik Verin: Veri gizliliği, etik AI kullanımı ve AI'nın süreçlere entegrasyonu konusunda yüksek standartları koruyun.
Sonuç: İnsan ve Yapay Zekânın Kanatlarında Yükselmek
Teknoloji ve insan zekâsının mükemmel uyumuyla, organizasyonlar veri denizinde yol alabilir ve stratejik kararlar için gerekli içgörüleri elde edebilirler. Tıpkı Maverick'in en zorlu görevleri ekibiyle birlikte başarması gibi, HI+AI iş birliğiyle en etkili çözümlere ulaşıyoruz ve ulaşacağız. Unutmayalım ki, "Uçak iyi bir pilot olmadan bir hiçtir." Teknoloji ne kadar gelişmiş olursa olsun, insan faktörü her zaman belirleyici olacaktır.
İnsan zekâsının gücünü yapay zekânın hızı ve verimliliğiyle birleştirerek, yeni ufuklara birlikte uçmaya ve keşfetmeye devam edeceğiz. Kemerleri bağlayın! 🚀
Referanslar:
https://hbrturkiye.com/blog/marifet-ucakta-degil-pilotta
https://www.ipsos.com/en/conversations-ai-part-iv-ai-assisted-knowledge-libraries-and-curation-search-trusted-output
https://www.ipsos.com/en/conversations-ai-part-v-there-depth-and-empathy-ai-twins
