Tiryakiler Kaçağa mı Yöneliyor?
Ipsos KMG’nin düzenli takip edip aylık olarak raporladığı Sigara Paneli, sigara yasağı ve son zamlarla birlikte, sigara pazarındaki değişimleri ortaya çıkardı. Ocak ayının başında devletin tütünden alınan vergilere yaptığı zammı takiben üretici firmaların da ürünlerine %19 ile %40 arasında zam yapmasıyla bu süreçte tüketimini değiştirmeyen bir bireyin sigara harcamasında bu oranlarda bir artış gerçekleşmesi gündeme geldi. Türkiye’de sigara içen ortalama bir bireyin ayda sigara için 100 TL’nin üzerinde harcama yaptığı düşünülürse, sigara içenler için zam bütçe üzerinde önemli bir baskı oluşması anlamına geliyor diyebiliriz. Bu doğrultuda zam karşısında bekleneceği gibi sigara markaları arasında pahalıdan ucuza geçişler hız kazandı ve bireyler bir şekilde toplam sigara harcamalarını sabit tutmaya çalıştı: Sigara içen bireyler ortalama sigara alım miktarını Ocak ayında önceki aya kıyasla %4 düşürdü. Ayrıca düşük fiyatlı markalara geçişlerin de etkisiyle çok daha yüksek olan zam oranına karşılık ortalama bir bireyin sigara harcaması bu sürede %10 artış gösterdi.
Düşük markalara geçişin yanısıra kaçak sigaraya geçişler de bu dönemde pazar dinamiklerine yön veren önemli bir hareket oldu: Genellikle toplam sigara tonajından %4 seviyesinin üzerinde pay almayan kaçak sigara Ocak ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla %21’lik artışla %5 seviyesinin üzerine çıktı. Türkiye’de kaçak sigara satışı özellikle Akdeniz bölgesinde yaygın ve zammın etkisiyle özellikle bu bölgede daha da artış gösterdi.
İlerleyen dönemlerde sigara içenlerin tüketimlerini zamlı fiyatlara göre kalıcı şekilde değiştirip değiştirmeyeceği şu sıralar sigara pazarının en önemli gündemlerinden biri durumunda. Sigara yasağının ardından gelen zamlarla desteklenen sigarayı önleme politikasının sigara içenlerin sigaradan uzaklaşmasına mı yoksa daha ucuz hatta kaçak veya sahte sigara ile tüketimlerini devam ettirme çabasına mı dönüşeceğini zaman gösterecek. Ancak şu an için toplam sigara pazarının tonaj olarak geçen yılın Ocak ayına kıyasla %8 oranında daralma gösterdiği gerçeği ile karşı karşıya bulunmaktayız.
