De slimme deurbel; eigen privacy eerst?
Ongeveer één op de zeven huizen in Nederland heeft een slimme deurbel. Deze deurbellen kunnen zien en horen wie of wat er voor de deur staat. Ze zijn met het internet verbonden waardoor de eigenaar live mee kan kijken of de opnames terug kan kijken. Het Responsible Sensing Lab zet zich met haar Slimme Deurbellen Consortium in voor verantwoord gebruik van slimme deurbellen. Voorbeelden hiervan zijn voorlichting, ideeën voor nieuwe of aangepaste wetgeving, richtlijnen en designoplossingen. Ipsos I&O heeft in mei 2025 voor het consortium het ‘Nationaal onderzoek percepties slimme deurbellen’ uitgevoerd. Belangrijke thema’s in dit onderzoek waren privacy en veiligheid. Dit onderzoek bestond uit een enquête en focusgroepen.
Vier op de tien positief over de toename van slimme deurbellen
Vier op de tien Nederlanders zijn positief over de toename van slimme deurbellen in Nederland. Een klein deel (14%) is hier negatief over. Slimmedeurbelbezitters zijn positiever over deze ontwikkeling dan personen die geen slimme deurbel hebben.
Weinig bekendheid waar data van slimme deurbel blijft
Er is onduidelijkheid of een slimme deurbel de straat mag filmen of geluid mag opnemen van de straat. Nederlanders weten in het algemeen wel goed dat er geen opnamen mogen worden gemaakt van andermans erf. Zij ervaren privacy op het eigen erf als groot goed. Verder blijkt uit de focusgroepen dat deelnemers in het algemeen weten dat zij om opnamen mogen vragen als zij denken dat zij zijn gefilmd. Uit de enquête blijkt dat de overgrote meerderheid geen beelden opvraagt. De uitkomsten uit de enquête laten ook zien dat een groot deel van de Nederlanders niet weet waar de opnamen van de slimme deurbel worden opgeslagen. Bij sommige slimme deurbellen worden de opnamen automatisch opgeslagen in een cloud buiten de Europese Unie. Nederlanders zijn zich desgevraagd niet bewust van de risico’s van het bewaren van deze opnamen buiten de EU.
Slimme deurbel als antwoord op onveiligheidsgevoelens
Een slimme deurbel zien bezitters in de eerste plaats als een praktische oplossing: het is handig om te weten wie er voor de deur staat en je kunt op afstand aangeven waar de bezorger je pakketje moet laten. Naast deze praktische argumenten draagt een slimme deurbel ook bij aan het gevoel van veiligheid. Deelnemers aan de focusgroepen geven aan dat slimme deurbellen passen in een maatschappij die steeds angstiger en individueler wordt. Een slimme deurbel is een praktische oplossing voor dit gevoel van onveiligheid. Een slimme deurbel kan echter gevolgen hebben voor de privacy van omwonenden. In de focusgroepen zagen zowel slimmedeurbelbezitters als personen zonder slimme deurbel dit echter niet als een groot probleem. De normen over wat wel en niet kan in verband met privacy lijken, op basis van de focusgroepen, te zijn vervaagd. In de woorden van deelnemers aan de focusgroepen: echte privacy bestaat niet meer. De eigen privacy wordt met name door slimmedeurbelbezitters belangrijker gevonden dan de privacy van een ander.
Men wil geïnformeerd worden over aanschaf slimme deurbel, in de praktijk gebeurt dit nauwelijks
Op basis van de enquête blijkt dat de meerderheid van Nederlanders vindt dat hun buren hen moeten informeren wanneer ze een slimme deurbel aanschaffen. In de praktijk gebeurt dat echter nauwelijks. De overgrote meerderheid van de slimmedeurbelbezitters heeft de omwonenden niet geïnformeerd en omwonenden zijn zelf ook nauwelijks het gesprek aangegaan met de slimmedeurbelbezitters. Terwijl uit dit onderzoek blijkt dat een deel van de slimmedeurbelbezitters zegt dat hun deurbel gericht staat op de openbare weg en/of het erf van de buren. Buren kunnen op die manier wel degelijk ongevraagd gefilmd worden door slimme deurbellen.
Het delen van beelden van slimme deurbellen wordt nauwelijks als probleem gezien
Over het delen van opnamen van de slimme deurbel, bijvoorbeeld in WhatsApp-groepen, maken maar weinig Nederlanders zich zorgen. Uit de focusgroepen komt het beeld naar voren dat beelden af en toe gedeeld worden. Voor dit beeld kan ook bevestiging worden gevonden op sites zoals dumpert.nl[1]. Sommigen respondenten in de focusgroepen zien het delen van opnamen niet als een probleem. Er is sprake van ‘buurtjuice’. Anderen vinden het delen van beelden wel zorgelijk.
Het consortium heeft een aantal oplossingen aangedragen om de privacy van omwonenden te beschermen. Deze oplossingen zijn in het onderzoek voorgelegd (figuur 1). Een groot deel van de slimmedeurbelbezitters heeft geen behoefte om aanpassingen aan hun deurbel te doen (44%). Van de voorgedragen aanpassingen, is voor de sticker of het bordje naast de slimme deurbel is het meeste draagvlak (41%).
[1] Zie bijvoorbeeld https://www.dumpert.nl/zoek/deurbel
Figuur 1 – Welke aanpassing(en) aan uw slimme deurbel wilt u zelf doen? (meerdere antwoorden mogelijk, m.u.v. ‘ik wil geen actie ondernemen). Basis: inwoners van Nederland met een slimme deurbel (n gewogen = 114).
U vindt hier de publicatie van Responsible Sensing Lab.
Onderzoeksverantwoording
Het onderzoek bestond uit een online enquête in het I&O panel. 761 respondenten hebben de enquête ingevuld. De uitkomsten van deze enquête zijn gewogen op leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, regio en slimmedeurbelbezit, en daarmee voor deze gegevens landelijk representatief. Het Consortium is actief in Amsterdam, Den Haag, Breda, Groningen. De uitkomsten naar deze steden zijn indicatief en gebaseerd op 448 respondenten. Dit betrof een extra steekproef. Daarnaast zijn er twee fysieke focusgroepen gehouden: een met slimmedeurbelbezitters en een met personen zonder slimme deurbel.
Over de opdrachtgever
Het Slimme Deurbellen Consortium – bestaande uit Responsible Sensing Lab, TU Delft, AMS Institute, Gemeente Amsterdam, Privacy First, VNG, Gemeente Breda, Gemeente Den Haag en Gemeente Groningen – onderzoekt de snelle opkomst van slimme deurbellen in Nederland. Het consortium richt zich specifiek op onderzoek naar bewonerservaringen, het verkennen van regelgeving en ontwerpprincipes die transparantie bevorderen, en internationale samenwerking rond het stellen van eisen aan fabrikanten.
Voor vragen: mail naar [email protected] of check voor meer info:
