Politieke barometer week 4

Klik hier voor de peiling in detail.

De eerste Politieke Barometer van 2021 laat een grotendeels stabiel beeld zien ten opzichte van eerdere peilingen. De val van het kabinet Rutte III naar aanleiding van de toeslagenaffaire lijkt de kiezersvoorkeuren niet drastisch te hebben beïnvloed.

Toch zijn er ook een aantal veranderingen te noteren. Zowel de VVD als de PVV verliest 2 zetels. D66 krijgt er juist 2 zetels bij. En de nieuwe partij van Annabel Nanninga en Joost Eerdmans, JA21, krijgt voor het eerst in onze peilingen zetels toebedeeld.

De VVD verliest dus 2 zetels. In voorgaande maanden zagen we vaak het volgende patroon: zodra het gevoel van urgentie in de coronacrisis terugkeerde, won de partij van premier Rutte zetels. Dat patroon werd vaak verklaard door te wijzen op het ‘rally around the flag’ fenomeen, waarbij kiezers zich in tijden van crisis scharen achter de politieke leider. Een belangrijk deel van de zetelwinst van de VVD tijdens de coronacrisis is aan dit fenomeen toe te schrijven. We zagen eerder dat zodra de coronacrisis weer wat naar de achtergrond verdween, zoals tijdens de zomer van 2020, de VVD weer een deel van de gewonnen zetels zag verdampen. Maar nu, en dat lijkt nieuw, verliest de VVD zetels terwijl de coronacrisis zich juist verdiept, met de invoering van de avondklok en de opkomst van nieuwe varianten van het virus.

Wellicht biedt dat hoop voor het CDA. De Christendemocraten wonnen vorige maand nog 3 zetels. Die opmars, toen toegeschreven aan het verkiezen van Wopke Hoekstra tot leider van de partij, is nu ten einde gekomen. Het CDA blijft steken op 20 zetels.

De PVV van Geert Wilders verliest deze maand 2 zetels. Dat lijkt te maken te hebben met de opkomst van een nieuwe partij die de strijd om de rechts-populistische kiezers wil aangaan: JA21. Die partij krijgt deze maand 2 zetels in onze peiling. Het electorale potentieel voor rechts-populistische partijen lijkt ergens tussen de 20 en 30 zetels te liggen. De vraag is hoe de PVV, FVD en JA21 die zetels onderling gaan verdelen.

D66 wint 2 zetels in onze peiling van januari. De partij laat al geruime tijd een jojo-effect zien, en de electorale steun schommelt tussen de 12 en 15 zetels. Nu komt de partij van Kaag uit op 15 zetels. De PvdA, met de nieuwe leider Lilianne Ploumen, blijft steken op 12 zetels.

Het overzicht: de VVD blijft de grootste partij met 40 zetels. Het CDA en de PVV (beide op 20) vechten om de titel ‘uitdager van Rutte’. Dan de middenmoot, bestaande uit voornamelijk linkse partijen: D66 (15 zetels), GroenLinks en de PvdA (beide nu op 12) en de SP (9 zetels). Dan een grote groep met kleine partijen: de ChristenUnie en de Partij voor de Dieren op 6 zetels, Forum voor Democratie op 3 zetels, SGP, DENK en JA21 (alle op 2 zetels), en tot slot 50PLUS op 1 zetel.

Kijk voor meer data op depeiling.nl.

Je kunt ons ook op Twitter volgen via twitter.com/Politieke_B.

Onze cijfers worden ook gepubliceerd door EenVandaag in 'De Peiling'.