Maqedonia u rendit e 57-ta në indeksin që mat sundimin e ligjit

Ky indeks rregullon sundimin e ligjit nëpërmjet tetë faktorëve: kufizimin e pushtetit të qeverisë, mungesën e korrupsionit, qeverinë transparente, të drejtat themelore, rendin dhe sigurinë, zbatimin e rregulloreve, të drejtën civile dhe të drejtën penale. Indeksi përfaqëson normat për secilin faktor veçmas, ku 1 do të thotë rezultati më i lartë dhe 0 rezultati më i ulët.

1. Faktori i parë, duke kufizuar fuqinë e qeverisë, shqyrton se si ata që janë në pushtet i binden ligjit. Ky faktor mbulon asetet kushtetuese dhe institucionale që lidhin ligjërisht Qeverinë dhe zyrtarët e saj. Përveç kësaj, ajo përfshin kontrolle jo qeveritare mbi fuqinë e qeverisë, si një shtyp i lirë dhe i pavarur. Kur është fjala për këtë faktor, Maqedonia ka një rezultat prej 0.45 dhe renditet në vendin e 89 nga gjithsej 113 në nivel global. Në nivelin e vendeve të Evropës Lindore dhe Azisë Qendrore, Maqedonia merr vendin e 7 nga gjithsej 13.
2. Faktori i dytë mat mungesën e korrupsionit në Qeveri. Ky faktor merr në konsideratë tre lloje korrupsioni: ryshfeti, ndikimi i pandershëm i interesit publik ose privat dhe keqpërdorimi i fondeve shtetërore ose burimeve të tjera. Këto tri lloje të korrupsionit kanë të bëjnë me zyrtarët e qeverisë në fushën ekzekutive, gjyqësorin, ushtrinë, policinë dhe legjislaturën. Kur bëhet fjalë për këtë faktor, Maqedonia ka një rezultat prej 0.47 dhe renditet në vendin e 60-të nga gjithsej 113 në nivel global. Në nivelin e vendeve nga Evropa Lindore dhe Azia Qendrore, Maqedonia zë vendin e 4, nga gjithsej 13.
3. Faktori i tretë mat transparencën e qeverisë, dmth. Se sa qeveria ndan informacionin, forcon qytetarët me mjete që mund të kërkojnë llogaridhënie prej saj, si dhe shkalla në të cilën inkurajon pjesëmarrjen e qytetarëve në krijimin e politikave publike. Ky faktor matet nëse ligjet bazë dhe informatat mbi të drejtat ligjore publikohen dhe vlerëson cilësinë e informacionit të publikuar nga Qeveria. Kur është fjala për këtë faktor, Maqedonia ka një rezultat prej 0.49 dhe renditet në vendin e 64 nga gjithsej 113 në nivel global. Në nivelin e vendeve të Evropës Lindore dhe Azisë Qendrore, Maqedonia merr vendin e 5-të, nga gjithsej 13.
4. Faktori i katërt, të drejtat themelore, thotë se një sistem i ligjit pozitiv që nuk respekton të drejtat themelore të njeriut të përcaktuara sipas të drejtës ndërkombëtare është në të mirë "sundimi i ligjit", por nuk meriton të quhet një sistem i sundimit të ligjit. Meqenëse ka shumë indekse që kanë të bëjnë me të drejtat e njeriut dhe kjo do të ishte e pamundur për të shqyrtuar spektrin e plotë të të drejtave, ky faktor përqendrohet në një menyrë relativisht modeste të të drejtave të vendosura në mënyrë të vendosur sipas Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut dhe lidhur me rëndësinë e sundimit të ligjit. Kur është fjala për këtë faktor, Maqedonia ka një rezultat prej 0.54 dhe renditet në vendin e 66 nga gjithsej 113 në nivel global. Në nivelin e vendeve të Evropës Lindore dhe Azisë Qendrore, Maqedonia merr vendin e 6, nga gjithsej 13.
5. Faktori i pestë, rendi dhe besueshmëria, mat mënyrën se si shoqëria siguron sigurinë e qytetarëve dhe pronën e tyre. Siguria është një nga faktorët përcaktues për çdo shoqëri në të cilën rregulli mbretëron dhe është një funksion themelor i shtetit. Përveç kësaj, është parakusht për realizimin e të drejtave dhe lirive që sundimi i ligjit synon të përparojë. Kur është fjala për këtë faktor, Maqedonia ka një rezultat prej 0.78 dhe renditet e 35-ta nga gjithsej 113 në nivel global. Në nivelin e vendeve të Evropës Lindore dhe Azisë Qendrore, Maqedonia merr vendin e 5-të, nga gjithsej 13.
6. Faktori i gjashtë, zbatimi i rregullores, matë sa të zbatuara dhe zbatuan në mënyrë të ndershme dhe të zbatuara rregulloret ligjore. Rregullat ligjore dhe administrative përcaktojnë sjelljen brenda dhe jashtë Qeverisë. Ky faktor nuk mat aktivitetet që qeveria zgjedh për të rregulluar, dhe nuk merr parasysh sa rregullore për një aktivitet të caktuar është e përshtatshme. Më saktësisht, ekzaminon se si zbatohen dhe zbatohen rregulloret. Kur është fjala për këtë faktor, Maqedonia ka një rezultat prej 0.46 dhe renditet e 77-ta nga gjithsej 113 në nivel global. Në nivelin e vendeve të Evropës Lindore dhe Azisë Qendrore, Maqedonia merr vendin e 7-të, nga gjithsej 13.

7. Faktori i shtatë, ligji civil, mat mënyrën se si njerëzit e zakonshëm mund të zgjidhin problemet e tyre në mënyrë paqësore dhe efektive përmes sistemit të së drejtës civile. Nëse sistemet e të drejtës civile janë të qasshme, të qasshme dhe jodiskriminuese, pa korrupsion dhe ndikim joadekuat nga nëpunësit civilë. Ai kontrollon nëse procedurat gjyqësore zhvillohen pa vonesa të panevojshme dhe nëse vendimet zbatohen në mënyrë efektive. Ai gjithashtu mat disponueshmërinë, neutralitetin dhe efektivitetin e mënyrave alternative të zgjidhjes së mosmarrëveshjeve. Kur është fjala për këtë faktor, Maqedonia ka një rezultat prej 0.56 dhe renditet e 48-ta nga gjithsej 113 në nivel global. Në nivelin e vendeve të Evropës Lindore dhe Azisë Qendrore, Maqedonia merr vendin e dytë, nga gjithsej 13.

8. Faktori i tetë, ligji penal, vlerëson sistemin e drejtësisë penale. Një sistem efikas i drejtësisë penale është një aspekt kyç i sundimit të ligjit, pasi ai përmban mekanizma konvencionalë për zgjidhjen e problemeve dhe ndërmarrjen e veprimeve kundër individëve për sjellje të pahijshme shoqërore. Hetimi në lidhje me zbatimin e ligjit penal merr parasysh të gjithë sistemin, duke përfshirë policinë, avokatët, prokurorët, gjyqtarët dhe zyrtarët e burgjeve. Kur është fjala për këtë faktor, Maqedonia ka një rezultat prej 0.47 dhe renditet në vendin e 56 nga gjithsej 113 në nivel global. Në nivelin e vendeve nga Evropa Lindore dhe Azia Qendrore, Maqedonia zë vendin e 4, nga gjithsej 13.

Rezultatet e sondazhit tregojnë se Maqedonia, me një rezultat total prej 0.53, ka rënë në tre vende sa i përket gjendjes së përgjithshme të sundimit të ligjit (nga vendi i 54-të në Indeksin e Sundimit të Ligjit të WJP nga viti 2016) në vendin e 57-të nga 113 vende në 2017-2018. Ajo e vendos atë në vendin e 3-të të 13 vendeve në rajonin e Evropës Lindore dhe Azisë Qendrore dhe 16 në 36 vende në mesin e vendeve me të ardhura të larta.

Tre vendet e para në këtë indeks janë (1) Danimarka, (2) Norvegjia dhe (3) Finlanda; Tre të fundit janë (111) Afganistan, (112) Kamboxhia dhe (113) Venezuelë.

"Sundimi efektiv i ligjit është baza për shoqëritë e qeverisura nga barazia, mundësia dhe paqja", tha William H. Nucom, themelues dhe CEO i WJP. "Asnjë shtet nuk ka arritur një realizim të përsosur të sundimit të ligjit. Indeksi i Sundimit të Ligjit i WJP synon të jetë hapi i parë në përcaktimin e kritereve, informimin mbi reformat, programet stimuluese dhe thellimin e të kuptuarit të rëndësisë themelore të sundimit të ligjit".

Raporti i plotë për 2017-2018 - duke përfshirë profilet e vendit, shfaqjen e të dhënave vizuale, metodologjinë dhe opsionet e shkarkimit - është në dispozicion në: www.worldjusticeproject.org/rule-of-law-index