Peiling: Opvang asielzoekers Nederland | Regelgeving (e)-sigaretten | Vertrouwen kabinet | Inflatie

Grote zorgen over toestroom vluchtelingen; verdeeldheid over mogelijke oplossingen 

Onlangs heeft staatssecretaris Eric van den Burg (Asiel) bekend gemaakt dat er dit jaar naar verwachting 70.000 asielzoekers naar Nederland komen en dat dit aantal enkel zal blijven toenemen de komende jaren. Een ruime meerderheid van de Nederlanders (70%) zegt zich hier (zeer) grote zorgen te maken over te maken en tweederde van de Nederlanders (68%) vindt dat er beleid vanuit de EU nodig is om Nederland te helpen met deze toestroom. 

Nederland is echter wel verdeeld over de vraag hoe om te gaan met asielzoekers. Zo is eenderde van de Nederlanders (34%) van mening dat de regering gemeentes moet kunnen verplichten vluchtelingen op te vangen, maar zijn vier op de tien Nederlanders (40%) het hier (helemaal) mee oneens. Ook vindt eenderde (37%) het geen probleem als er een asielzoekerscentrum in hun gemeente komt, maar zou een vergelijkbaar aandeel (34%) dit wel problematisch vinden.

Draagvlak voor strengere regelgeving over (e)-sigaretten 

De opkomst van e-sigaretten (vapes) wordt als problematisch gezien: eerder werden ze al een opstapje naar gewone sigaretten genoemd en werden er strengere regels opgelegd aan de verkoop hiervan; per 1 oktober 2023 worden alle sigaretten met smaken uit de handel gehaald. Inmiddels is de Tweede Kamer in debat over verdere stappen, waaronder het minder aantrekkelijk maken van de producten en verpakkingen.

Maar hoe kijken Nederlanders naar deze (eventuele) aanpassingen? Een meerderheid van de Nederlanders vindt een verbod op de verkoop van e-sigaretten met smaakjes een goede zaak (62%) en een vergelijkbaar aandeel (64%) vindt het een goede zaak om nicotine gehaltes van (e)-sigaretten te verlagen. Ook de meerderheid van de rokende Nederlanders (55%) vindt het een goede zaak als het nicotine-gehalte wordt verlaagd. 

Verder zijn zes op de tien Nederlanders (59%) voor het minder aantrekkelijk maken van de verpakkingen. Minder draagvlak is er voor het donker kleuren van normale sigaretten: hiervan zeggen vier op de tien Nederlanders (39%) het een goede zaak te vinden, tegenover eenvijfde (18%) die dit geen goede zaak vindt. 

Onder jongeren heerst de meeste weerstand voor dergelijke aanpassingen; alle (eventuele) wijzigingen worden door ongeveer een op de vijf jongeren bestempeld als geen goede zaak.

Voorzichtig herstel vertrouwen in kabinet na daling in maart

Zoals we in de Maatschappelijke Barometer van januari reeds hebben geschreven, stond 2022 met name in het teken van afnemend vertrouwen in de politiek. Met name in september was het vertrouwen laag en hadden nog maar drie op de tien Nederlanders een beetje of veel vertrouwen in de politiek. Nadien is het vertrouwen langzaamaan toegenomen en is deze sinds januari stabiel; ongeveer vier op de tien Nederlanders hebben momenteel vertrouwen in de politiek.

We zien een vergelijkbaar patroon bij het vertrouwen van de Nederlander in het kabinet: toenemend wantrouwen met september als dieptepunt, waarna het vertrouwen langzaamaan toeneemt. Echter, in maart ontstaat er verschillen. Na de verkiezingen neemt het aandeel Nederlanders met (heel) weinig vertrouwen in kabinet Rutte IV toe, terwijl het vertrouwen in de politiek gelijk blijft. Een aandeel Nederlanders lijkt dus minder vertrouwen te hebben in het kabinet sinds de Provinciale Statenverkiezingen. 

Deze daling in vertrouwen ten opzichte van januari zien we met name terug onder middeninkomens en hoge inkomens. Het vertrouwen in het kabinet van Nederlanders met een laag inkomen – die doorgaans minder vertrouwen hebben – blijft daarentegen stabiel. 

Net als bij het politieke vertrouwen, is er ook een discrepantie waarneembaar tussen de economische vooruitzichten van Nederlanders en hun gevoel of het de goede of slechte kant op gaat met Nederland. Het economisch pessimisme neemt sinds zomer 2022 af en deze blijft in 2023 stabiel. Zo verwachten ongeveer drie op de tien Nederlanders (29%) dat de eigen financiële situatie de komende 12 maanden verslechtert. 

Maar bij de vraag of het de goede of slechte kant opgaat met Nederland, ontvouwt zich hetzelfde patroon als bij het vertrouwen in het kabinet. Waar het pessimisme over de verwachte richting van het land afnam tot aan de verkiezingen, nam deze toe na de Provinciale Statenverkiezingen. 

Ondanks daling inflatiecijfers zorgen nog steeds aanwezig 

Uit resultaten van het CBS bleek dat de inflatiecijfers eind maart har waren gedaald naar 4,4%: een percentage dat niet meer zo laag is geweest sinds oktober 2021. Deze daling vertaalt zich echter niet door in de mate van zorgen die Nederlanders over inflatie hebben; deze zijn al maanden onveranderd. Nog steeds maakt driekwart van de Nederlanders (78%) zich zorgen over stijgende inflatie en heeft tweederde van de Nederlanders (63%) hun uitgaven aangepast door de stijgende inflatie. 

Onderzoeksverantwoording 

De data zijn gebaseerd op online onderzoek van Ipsos onder een representatieve steekproef van de Nederlandse stemgerechtigde bevolking (n = 1.002) tussen 21 en 24 april 2023. Afwijkingen tussen de samenstelling van de steekproef en de samenstelling van de Nederlandse stemgerechtigde bevolking op de kenmerken leeftijd, geslacht, opleiding, regio, werkzaamheid en stemgedrag bij de laatste landelijke verkiezingen (de Tweede Kamerverkiezingen van 2021) zijn door middel van een weging gecorrigeerd.

Meer informatie

Deze peiling is onderdeel van de maandelijks terugkerende Maatschappelijke Barometer. 
Neem voor meer informatie over dit onderzoek contact op met Sjoerd van Heck ([email protected]).