Troska o środowisko: rozdźwięk między deklaracjami a życiem
Z badań prowadzonych przez Ipsos wynika, że większość ludzi na świecie martwi się środowisko i chciałoby żyć w bardziej zrównoważony sposób. Na przykład z niedawno prowadzonych pomiarów wiadomo, że aż 72% osób w 30 krajach uważa, że jeśli teraz nie podejmą indywidualnych działań w celu przeciwdziałania zmianom klimatu, to zawiodą przyszłe pokolenia. Jednocześnie w życiu obserwujemy ograniczone zmiany w zachowaniach. Wyraźnie widać rozdźwięk pomiędzy tym, co ludzie mówią, a co rzeczywiście robią.
W niniejszym dokumencie przedstawiamy niektóre z kluczowych barier dot. życia w bardziej zrównoważony sposób, jak np. segregowanie śmieci lub bardziej świadome zakupy.
Bariery te one pogrupowane według kluczowych wymiarów leżących u podstaw naszego zachowania: motywacja, zdolność, przetwarzanie, bariery fizyczne i społeczne.
Motywacja
Ogromne znaczenia dla motywacji do działania jest poczucie odpowiedzialności. Jeśli ludzie nie czują się osobiście odpowiedzialni, to nie zaczną działać. Tymczasem z naszych badań wiemy, że poczucie indywidualnej odpowiedzialności w sprawach środowiska jest bardzo wysokie. Jednak powszechne jest także przekonanie, że za działania w kwestii klimatu odpowiedzialne są przede wszystkim rządy, korporacje i instytucje, w mniejszym stopniu pojedynczy ludzie.
To, co efektywnie wpływa na motywację to poczucie tożsamości. Jeśli uważam się za człowieka, dla którego sprawy klimatu są ważne, to podejmuję konkretne działania. Działania komunikacyjne oparte na odwoływaniu się do tożsamości mogą bardzo efektywne. Przykłady takich działań można znaleźć w załączonej publikacji.
Zdolność
Zdolność do podejmowania jakichś działań to często pomijany element. Zapominamy, że za tym, co robimy stoją schematy myślenia, rozumienia świata i organizacji życia. Dlatego jeśli chcemy skutecznie zmienić czyjeś działania, musimy „zarządzić schematem”, wpasować się w niego, nie zaś go burzyć. Dobrym narzędziem do analizy tego schematu jest mapowanie i analiza punktów odniesienia.
Przetwarzanie
Problemy klimatyczne są przez ludzi postrzegane jako ryzyko o efektach długofalowych i dlatego działania związane z tym problemami są traktowane jako ważne, ale niepilne i w konsekwencji uważa się je za takie, które mogą zostać odłożone na później.
Dodatkowo indywidualne działania związane z ochroną środowiska są postrzegane bardziej jako strata niż korzyść. Uruchamia się też tu ludzka tendencja do ograniczania strat raczej niż do zdobywania korzyści, a w konsekwencji mamy zaniechanie działań.
Bariery fizyczne
Czasem ważne są bariery fizyczne. Widać to np. jeśli chodzi o segregowanie śmieci, wymagające więcej miejsca na pojemniki. Osoby mieszkające w mieszkaniach aż o 50 proc. rzadziej segregują śmieci niż te, które mieszkają w domach. Często tez opcje bardziej eko wiążą się z większymi kosztami, co również stanowi istotną barierę fizyczną.
Bariery społeczne
Jesteśmy istotami społecznymi i ważne jest dla nas to, co robi otoczenie. Jeśli nikt wokół nie zajmuje się środowiskiem, ani marki, ani instytucje, to dlaczego miałbym ja się tym zajmować? Dlatego tak ważne jest wzmocnienie norm społecznych dotyczących postaw prośrodowiskowych. Co ciekawe, z badań wynika, że prezentowanie siebie na profilach randkowych jako osoby, które troszczą się o środowisko wzrosło w ciągu ostatnich dwóch lat aż o 240 proc.
Całą publikację można przeczytać tutaj: https://www.ipsos.com/sites/default/files/ct/publication/documents/2021-07/Ipsos-Views_Addressing-the-Sustainability-Say-Do-Gap.pdf