Przywrócenie praworządności na czele wyzwań wymagających pilnej interwencji

We wspólnym badaniu Ipsos i Uniwersytetu SWPS badani opisywali sprawy, które ich zdaniem najpilniej wymagają skutecznego rozwiązania przez władze Polski. „Inaczej niż zazwyczaj – kiedy to ankietowani wybierają odpowiedzi z listy – poprosiliśmy ich, żeby priorytetowe wyzwania opisali własnymi słowami. Dzięki temu, że nie narzucaliśmy badanym własnej perspektywy, uzyskaliśmy materiał bardziej autentyczny i zgodny z tym, co myślą ankietowani” – wyjaśnia Joanna Skrzyńska, liderka zespołu Public Affairs w Ipsos Polska.

Badani wyróżnili wiele problemów, ale najwięcej z nich – co piąta osoba – wspominało o wyzwaniach związanych z systemem sprawiedliwości, koniecznością przywrócenia w kraju praworządności i wartości demokratycznych. Ta kwestia jest szczególnie ważna dla mężczyzn (24%), osób w wieku 35-54 lata (24%) oraz mieszkańców miast powyżej 500 tys. ludności (26%). W tym temacie widać również wyraźny podział polityczny. Sprawa szczególnie angażuje wyborców Koalicji Obywatelskiej (35%) oraz Trzeciej Drogi (35%). W mniejszym stopniu – co nie znaczy, że nie jest ważna – zwracają na nią uwagę wyborcy Konfederacji (18%) oraz Prawa i Sprawiedliwości (16%). 

„Wyniki badania jasno pokazują, że dla wielu osób w Polsce naprawa praworządności to nie tylko temat do luźnych rozmów przy kawie czy herbacie, ale prawdziwy problem. Ludzie o różnych poglądach politycznych, z różnych grup społecznych i miejsc są zgodni, że potrzebujemy jako zbiorowość poważnych zmian w tym zakresie. To, co słyszymy od badanych, to mocny sygnał dla decydentów, by wziąć się do roboty. Polska ma być miejscem, gdzie prawa i zasady są szanowane, a rządy sprawiedliwe i zgodne z demokratycznymi wartościami. Możliwe, że znajdujemy się w swoistym 'momencie konstytucyjnym' i stoimy przed szansą zdefiniowania na nowo tego, jak ma wyglądać nasze wspólne życie w Polsce. To może być ten moment, gdy zaczniemy budować fundamenty pod naszą wspólną lepszą przyszłość, w której każdy czuje się wysłuchany i szanowany” – komentuje prof. Mikołaj Cześnik, dyrektor Instytutu Nauk Społecznych Uniwersytetu SWPS.

Wykres. We wszystkich krajach istnieją nierozwiązane problemy, konfliktowe kwestie. Co według Pana(i) jest sprawą, która najpilniej wymaga skutecznego rozwiązania przez władze Polski? [pytanie otwarte, odpowiedzi skategoryzowane na etapie analizy]

Drugim najczęściej wskazywanym priorytetem (tj. przez 12% respondentów) są protesty rolników, w tym przede wszystkim konieczność uregulowania tematu żywności z Ukrainy. Ten problem jest istotny w szczególności dla mieszkańców wsi (19%), wyborców Prawa i Sprawiedliwości (18%) oraz Konfederacji (17%). Rzadko odnoszą się do niego wyborcy Lewicy (1%) oraz mieszkańcy największych miast (2%). 

Pozostałe wyzwania, które zdaniem respondentów powinny zostać jak najszybciej rozwiązane, obejmują m.in. bezpieczeństwo i system obronności (6%), gospodarkę, w tym kwestię inflacji (6%), prawa kobiet i dostęp do przerywania ciąży (6%), politykę migracyjną (6%), ale też reformę systemu ochrony zdrowia (5%), temat Ukrainy (5%), czy polaryzację społeczeństwa (5%). 

Każda z tych kwestii ma swoją specyficzną charakterystykę. Przykładowo, burzliwie dyskutowany w debacie publicznej temat praw kobiet i dostępu do przerywania ciąży jest ważniejszy dla kobiet niż mężczyzn (8% w porównaniu do 3%). Równocześnie o kwestii tej częściej wspominają młodsi badani (poniżej 35 lat – 9%) oraz wyborcy Lewicy (21%). Z drugiej strony, problem ten wzbudza najmniejsze zainteresowanie wśród wyborców Konfederacji (1%).

„Różne grupy społeczne mają różne priorytety, co pokazuje złożoność wyzwań, z którymi musi zmierzyć się Polska i jej władze. Szerokie poparcie dla reformy systemu sprawiedliwości pokazuje, że społeczeństwo jest świadome kryzysu związanego z praworządnością i demokracją. Ale nie jest to jedyny problem, który zasługuje na uwagę. Wszystko to wskazuje na konieczność otwartej i wielowątkowej rozmowy na temat kierunku, w którym powinna podążać Polska. Wymaga to od władz podejścia skrojonego na miarę, z uwzględnieniem różnych oczekiwań i potrzeb społecznych”. – podsumowuje Joanna Skrzyńska.

Źródło danych: 

Ipsos we współpracy z Uniwersytetem SWPS, badanie Polek i Polaków w wieku 18+ zrealizowane na panelu probabilistycznym KnowledgePanel, reprezentatywna próba losowa N=1031, 6-23 lutego 2024.